Μποδοσάκης Αθανασιάδης

Πρόδρομος Αθανασιάδης ήταν το πραγματικό του όνομα. «Μποδοσάκης» έγινε από την τουρκική ονομασία του «Πρόδρομος», αλλά μ’ αυτό έμεινε γνωστός σε όλη την τρικυμιώδη ζωή του ο Μπέης, όπως τον φώναζαν οι φίλοι του, γνήσιος Έλληνας της Ανατολής, Οδυσσέας του 20ού αιώνα, από αυτούς που έριξε στην Ελλάδα το κύμα της Μικρασιατικής Καταστροφής – για να μεγαλουργήσουν.

Γεννήθηκε στις αρχές της τελευταίας δεκαετίας του 19ου αιώνα, στη Νίγδη της Μικράς Ασίας, από πολύ φτωχούς γονείς. Σε ηλικία 10 χρονών, πριν ακόμη τελειώσει τη στοιχειώδη εκπαίδευση, πήγε στα Άδανα να  βρει την τύχη του. Έτσι, τη μόρφωσή του την απέκτησε ολομόναχος, με την πείρα της ζωής, με όσα έβλεπε, άκουγε και διάβαζε, βοηθούμενος από την καταπληκτική οξυδέρκειά του.

Ανήσυχος και τολμηρός, εύστροφος και πολύ εργατικός, άνθρωπος με επιχειρηματικό πνεύμα και φαντασία, προηγήθηκε της εποχής του, όπως όλοι οι μεγάλοι οραματιστές και δημιουργοί. Από 12 χρονών ασχολήθηκε με το εμπόριο. Στα 17 του ήταν ένας από τους σημαντικούς οικονομικούς παράγοντες της περιοχής, με εμπορική και βιομηχανική δραστηριότητα, πρώτα στη Μερσίνα και αργότερα στην Κωνσταντινούπολη. Έζησε το δράμα της Μικρασιατικής Καταστροφής και είδε τις επιχειρήσεις του να καταστρέφονται. Δεν λιγοψύχησε όμως – απτόητος, συνέχισε το δημιουργικό του έργο στην Ελλάδα, όπου εγκαταστάθηκε το 1923. Τη σημαντική περιουσία που έφερε μαζί του την έχασε τα επόμενα τρία χρόνια. Άρχισε πάλι από το μηδέν, με υπομονή, πείσμα και σκληρή δουλειά, κατά το διάστημα του Μεσοπολέμου. Το 1940 βρίσκει τον Μποδοσάκη επικεφαλής μιας σειράς από βιομηχανίες, που εξασφάλισαν αποτελεσματικά τον πολεμικό εφοδιασμό της χώρας μας και βοήθησαν τον εφοδιασμό των Συμμάχων. Με την είσοδο των Γερμανών στην Ελλάδα, ο Μποδοσάκης εγκαταλείπει τη χώρα, αποφεύγοντας οποιαδήποτε επαφή με τον κατακτητή. Μεταπολεμικά, ασχολήθηκε με πλήθος βιομηχανιών, κυρίως εξαγωγικών, και κυριάρχησε στην οικονομία της χώρας, απασχολώντας μεγάλο ποσοστό του εργατικού δυναμικού της.

Ο Μποδοσάκης διείδε από πολύ νωρίς ότι το μέλλον της χώρας μας ανήκε στην εκβιομηχάνιση. Επί πενήντα πέντε κρίσιμα χρόνια, οι δραστηριότητές του, που εκάλυπταν το 35% του συνολικού δυναμικού της Ελλάδας στον τομέα αυτόν, εκτείνονταν σε όλους τους τομείς: πυρομαχικά (Ανώνυμος Εταιρία Ελληνικού Πυριτιδοποιείου και Καλυκοποιείου – ΠΥΡ-ΚΑΛ), εριουργία (Ελληνική Εριουργία Α.Ε.), οινοπνευματώδη (Ανώνυμος Ελληνική Εταιρία Οίνων και Οινοπνευμάτων – ΒΟΤΡΥΣ), λιπάσματα (Ανώνυμος Ελληνική Εταιρία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων, Χημικές Βιομηχανίες Βορείου Ελλάδος Α.Ε.), υαλουργία (Α.Ε.Ε.Χ.Π. & Λιπασμάτων, Α.Ε. Ελληνικά Υαλουργεία Ελευσίνος – OWENS), ναυτιλιακά (Prodromos Lines S.A.), ασφάλειες (ΛΑI¨ΚΗ Α.Α.Ε.), κατασκευές (Τ.Ε.Ε.Ν. Α.Ε.), αλλά κυρίως μεταλλεία και ορυχεία (Μεταλλεία Κασσάνδρας, Μεταλλεία Ερμιόνης, Εταιρία Μεταλλουργείων Λαυρίου Α.Ε., Λιγνιτωρυχεία Πτολεμαΐδος – ΛΙΠΤΟΛ, Ανώνυμος Ελληνική Μεταλλευτική και Μεταλλουργική Εταιρία Λαρύμνης – ΛΑΡΚΟ, Μεταλλευτική Εταιρία της Ελλάδος). Μεγάλος οραματιστής της βιομηχανικής ανάπτυξης, σε περίοδο που η χώρα μας βρισκόταν σε οικονομικό μαρασμό και έντονη υποαπασχόληση, βοήθησε αποφασιστικά, με τις μεγάλες και φιλόδοξες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες που ανέλαβε, στη διαρθρωτική μεταβολή της ελλειμματικής οικονομίας, δημιουργώντας πάνω από 15.000 νέες θέσεις εργασίας.

Ο Μποδοσάκης με τον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή 

και τον Γερμανο βιομήχανο Krupp, Αθήνα 1957.

Το μυστικό της επιτυχίας του Μποδοσάκη ήταν η αγάπη του για τη δημιουργία και όχι για το χρήμα. Ο ίδιος έζησε λιτή ζωή, μακριά από το θόρυβο και τις κοσμικότητες, συντροφιά με τη σύζυγό του Ιωάννα. Το γεγονός ότι, όντας ακόμη εν ζωή, κληροδότησε στο Ίδρυμα Μποδοσάκη όλη του την περιουσία σήμαινε ότι είχε θέσει ως σκοπό της ζωής του τη δημιουργία και τη συμπαράσταση στην Πολιτεία και στο συνάνθρωπο. Με το θάνατό του, στις 18 Ιανουαρίου 1979, έκλεισε ο κύκλος μιας πολύπλευρης παραγωγικής ζωής. Αλλά τα έργα ευποιίας που αθόρυβα είχε επιτελέσει σε όλη τη μακρά ζωή του συνεχίζονται μέχρι σήμερα, χάρη στο Ίδρυμα Mποδοσάκη, το τελευταίο και πιο σημαντικό «παιδί» του, όπως συνήθιζε να λέει ο ίδιος χαμογελώντας. Ο Μποδοσάκης Αθανασιάδης συνέχισε επάξια την εθνική παράδοση των μεγάλων ευεργετών του Γένους, γι’ αυτό και δίκαια η σύγχρονη Ιστορία τον κατέταξε μεταξύ αυτών.

Aπό νωρίς και πολύ πριν εγκατασταθεί στην Eλλάδα, ο Mποδοσάκης παράλληλα με τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες άρχισε το κοινωφελές του έργο. Tο 1919 έκανε δωρεά στο Ηράκλειο της Κρήτης για την ανέγερση σχολείου, που φέρει το όνομά του. Ακολούθησαν δωρεές στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, σε εκκλησίες, σε φιλανθρωπικά ιδρύματα, σε συλλόγους, σε πνευματικούς και καλλιτεχνικούς οργανισμούς, σε εκπαιδευτήρια, και ενίσχυσε πολλούς νέους για να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Οι άνθρωποι αυτοί, γνωστές τώρα προσωπικότητες της επιστημονικής, οικονομικής και καλλιτεχνικής ζωής, αποτελούν, μαζί με τα επιχειρηματικά του δημιουργήματα, τη συμβολή του Μποδοσάκη στην ανάπτυξη και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του τόπου.

Σε 200.000 λίρες Aγγλίας υπολόγιζαν, σε δημοσίευμά τους το 1935, οι Times του Λονδίνου τις χορηγίες του Μποδοσάκη σε ιδρύματα και σε ενισχύσεις νέων ανθρώπων για να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους.

Το 1955 δώρισε ποσό 400.000 δολαρίων για την ανέγερση τεχνικής σχολής στην Κύπρο και το 1960 δώρισε και μεταβίβασε στην ελληνική κοινότητα της Κύπρου τις μετοχές των κυπριακών επιχειρήσεων (μεταλλείων, ζύθου και οίνου, υφαντουργίας και γύψου) που είχε στο όνομά του.

Το 1968, από κοινού με τη σύζυγό του, όρισαν με συμβολαιογραφική πράξη ότι μετά το θάνατό τους το σπίτι όπου κατοικούσαν, μαζί με το οικόπεδο των 8,5 στρεμμάτων (οδός Στρατηγού Καλλάρη 50, Παλαιό Ψυχικό), θα περιερχόταν στο ελληνικό Δημόσιο για να χρησιμοποιείται ως κατοικία του εκάστοτε Πρωθυπουργού της χώρας. Η βούληση του Μποδοσάκη, για ποικίλους λόγους, δεν ικανοποιήθηκε. Το οίκημα αυτό, ύστερα από αρκετές περιπέτειες, στεγάζει σήμερα το Eλληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού.

Το 1971 ο Mποδοσάκης προσέφερε τα απαραίτητα χρήματα για την αγορά οικοπέδου 185 στρεμμάτων και την ανέγερση του Μποδοσακείου Δημοτικού Σχολείου του Κολλεγίου Αθηνών, του οποίου οι πραγματικά πρότυπες και υποδειγματικές εγκαταστάσεις εγκαινιάστηκαν το Σεπτέμβριο του 1977. Το κόστος του όλου έργου αντιστοιχεί σήμερα σε 17.315.000 ευρώ.

Έλληνας του υπόδουλου Ελληνισμού, ο Μποδοσάκης κατανόησε την ιστορική σημασία της διάσωσης των επίσημων εγγράφων του Έθνους, που ήταν συσσωρευμένα, υπό δυσμενείς συνθήκες, στα υπόγεια του μεγάρου της Ακαδημίας Αθηνών. Έτσι, το 1976 έκανε δωρεά 40.000.000 δραχμών, ποσό που εκάλυπτε, τότε, το κόστος ανέγερσης κτιρίου όπου θα στεγάζονταν τα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Το έργο θεμελιώθηκε το 1982 από το Υπουργείο Πολιτισμού και ολοκληρώθηκε το Nοέμβριο του 2003.

Η πηγαία και σφοδρή επιθυμία του για προσφορά προς το Έθνος και τους Έλληνες θα τον οδηγούσε ασφαλώς και σε άλλες, μεγαλύτερες ίσως, ευγενικές χειρονομίες. Όμως ο θάνατος του στέρησε την προσωπική αυτή ικανοποίηση. Συνεχίστηκε ωστόσο χωρίς να διακοπεί η εθνική και φιλανθρωπική του προσφορά, που ήταν ο σκοπός της ζωής του. Το Ίδρυμα υλοποιεί το όραμα του δημιουργού του, με τη συνεπή τήρηση της εντολής του για διάθεση των οικονομικών του πόρων στην προαγωγή της υγείας και της παιδείας, καθώς και στην προστασία του περιβάλλοντος. Έτσι, σήμερα το Ίδρυμα Μποδοσάκη αποτελεί σημαντικό μοχλό ανάπτυξης και στήριξης μιας

www.bodossaki-foundation.gr

AΠOΣΠAΣΜA AΠO ΤΗ ΔΙAΘΗΚΗ ΜΠOΔOΣAΚΗ AΘAΝAΣΙAΔΗ

ΤΗΣ 28ης ΙOΥΛΙOΥ 1978  

 …Καταλείπω εις το Ίδρυμα, ως ηθικήν κληρονομίαν, τας κάτωθι αρχάς, αι οποίαι επιθυμώ να διέπουν αυτό εις πάσαν εκδήλωσίν του:

Ελληνική Πατρίς, Aτομική Ελευθερία, Ορθόδοξος Χριστιανική Θρησκεία. Είναι οι τρεις στυλοβάται επί των οποίων δέον να στηρίζεται πάντοτε η Ελληνική Κοινωνία.

Τίποτα δεν γίνεται χωρίς την εργασίαν, η οποία είναι ο κύριος και πρωταρχικός παράγων της ζωής, όχι μόνον διότι δημιουργεί και δίδει περιεχόμενον εις την ζωήν, αλλά και διότι εξαγνίζει.

Η τιμιότης είναι το απαραίτητον πλαίσιον της εργασίας και της ζωής. Είναι τόσον πολύτιμος και τόσον απαραίτητος, ώστε η συμμόρφωσις προς αυτήν πρέπει εν ανάγκη να πληρώνεται με θυσίας. Αλλά αι θυσίαι αύται είναι εις την πραγματικότητα καταθέσεις κεφαλαίων, αι οποίαι αργότερα θα αποδώσουν πλουσιωτάτους καρπούς.

Η καλωσύνη είναι η πλέον χαρακτηριστική ιδιότης των ανθρώπων, η οποία τους πλησιάζει προς τον Θεόν και τους χαρίζει την πραγματικήν ευτυχίαν. Διά να έχη όμως αξίαν η καλωσύνη, πρέπει πρώτον να είναι ενεργητική και δεύτερον να είναι αναποσπάστως συνδεδεμένη με την δικαιοσύνην.

Η οργάνωσις, η μελέτη και ο προγραμματισμός είναι απαραίτητοι βάσεις από τας οποίας πρέπει να αρχίζη και επί των οποίων στηρίζεται οιαδήποτε εργασία, πάσα εγκατάστασις και κάθε νέον σχέδιον…

Το Μποδοσάκειο Δημοτικό Σχολείο του Κολλεγίου Αθηνών στην Κάντζα Αττικής.

www.mpodosakeio.gr

◄ ◄  Επιστροφή